Pracownicy » Prof. dr hab. Agnieszka Czajkowska

Prof. dr hab. Agnieszka Czajkowska

Studia magisterskie - filologia polska, Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawski, praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Andrzeja Lama Miłość, życie, śmierć w twórczości Stanisława Grochowiaka, obroniona we wrześniu 1990 roku

Studia doktoranckie - Wydział Nauk Humanistycznych KUL, rozprawa pod kierunkiem prof. dr hab. Mariana Maciejewskiego Od mitologizacji do mistyfikacji. Romantyczne tradycje powrotu do „kraju lat dziecinnych" w polskiej prozie współczesnej, obroniona w lutym 1999 roku. Przedmiotem analizy była twórczość Tadeusza Konwickiego, Andrzeja Kuśniewicza i Andrzeja Chciuka w kontekście prezentowanej przez nich strategii autobiograficznej w odniesieniu do tradycji romantycznej i sentymentalnej.

Stopień naukowy doktora habilitowanego - Wydział Nauk Humanistycznych KUL, uzyskany w listopadzie 2007 roku na podstawie książki Historia i „przedmiot tragiczny". W kręgu pisarstwa Maurycego Mochnackiego, Pawła Jasienicy i Zbigniewa Herberta. Przedmiotem była lektura twórczości trzech różnych pisarzy w kontekście współczesnej metodologii badań historycznych, dowartościowująca ich aspekt narratologiczny oraz estetyczny, a także rolę pamięci jako źródła wiedzy historycznej. Efektem było znalezienie wspólnego fundamentu, na jakim zbudowali swój system wartości. Pamięć o zwyciężonych, obrona godności, heroizm, poczucie historycznego fatum i wreszcie chęć niezakłamanej, nieuwikłanej w zależność od władzy autodeskrypcji to istotne elementy prezentowanej przez pisarzy postawy.

Tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych - 5 lutego 2019 roku na podstawie całości dorobku naukowego oraz książki „Poeci uczeni". Związki nauki i literatury w twórczości pisarzy XIX wieku. Ukazuje ona zdumiewający i różnorodny wpływ kształcenia w Uniwersytecie Wileńskim (z bardzo silną pozycją nauk przyrodniczych i ścisłych) u progu romantyzmu na literacką twórczość filomatów, przede wszystkim Adama Mickiewicza, a także Juliusza Słowackiego, Józefa Ignacego Kraszewskiego, Krystyna Lacha-Szyrmy.

Doświadczenie zawodowe:

30-letni staż pracy akademickiej, związana z Uniwersytetem Humanistyczno-Przyrodniczym im. Jana Długosza od początku swej kariery zawodowej. Pełnione funkcje: kierownik Zakładu Teorii Literatury - 2006 r., Kierownik Zakładu Historii Literatury Polskiej XIX wieku - 2010-2019 r., Dyrektor Instytutu Filologii Polskiej - 2009-2012 r., Dziekan Wydziału Filologiczno-Historycznego (od 2019 roku Wydziału Humanistycznego) - 2012-2019 r. W latach 2012-2019 członek Senatu UJD.

Promotorstwo doktoratów:

• Ewelina Dziewońska-Chudy, Wieszczowie na prowincji. Działalność częstochowskiego oddziału Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza w latach 1956-2016, UJD w Częstochowie (otwarcie przewodu 10 stycznia 2018 r.)
• Ewelina Mika, Historia i historie w twórczości Marii Czapskiej (praca obroniona w 2018 r.)
• Monika Kusek-Dyja, Przestrzenie grozy w polskich powieściach gotyckich przełomu XVIII i XIX wieku (praca obroniona w 2017 r.)
• Aneta Nawrot, Alternatywne światy Marcina Wolskiego wobec tradycji powieści historycznej (praca obroniona w 2017 r.)
• Aleksandra Modlińska Obraz obyczajów szlachty polskiej w „saskich" powieściach Józefa Ignacego Kraszewskiego (praca obroniona w 2016 r.)
• Jarosław Cieślak Polska powieść rozwojowa Dwudziestolecia międzywojennego (praca obroniona w 2016 r.)

Opieka nad doktoratami:

• Olga Derewiecka, Władysław Sebyła jakiego nie znamy. Monografia poety.
• Klaudia Jeznach, Mistyczna poezja Juliusza Słowackiego. Konteksty dwudziestowieczne.
• Olga Wiewióra, Twórczość Ferdynanda Goetla. Autobiografia i literatura.

Recenzje prac doktorskich - 5, recenzje i opinie habilitacyjne - 2, recenzje dorobku na tytuł profesora - 2

Wybrane publikacje naukowe:

• Macierzyństwo Maryi w literaturze polskiej. Matka polskiej literatury, w: Kościół i Maryja, redakcja Andrzej A. Napiórkowski OSPPE, UPJPII, Kraków 2020, s. 367-388, ISBN 978-83-7438-887-0.
• Czy są nam potrzebni „marni poeci"?, „Tematy i Konteksty" 2019, nr 9 (14), s. 518 - 539.
• Doświadczenie Wschodu w XVIII i XIX wieku w biografiach kobiet (na przykładzie Salomei Pilsztynowej, Ludwiki Śniadeckiej i Jadwigi Zamoyskiej), „Pamiętnik Literacki" CIX, 2018, z. 2, PL ISSN 0031-0514, s. 5 - 27.
• Działalność Marii Curie-Skłodowskiej na rzecz niepodległości Polski w czasie I wojny światowej, w: Materiały XXXIX Sesji Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie. Wychodźstwo na rzecz niepodległości Polski w latach 1914 - 1920, Nowy Jork, 4-8 października 2017, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, Nowy Jork 2018, s. 29 - 36, ISBN 978-83-65248-25-1, s. 200.
• Lozanna nad Okszą. Poeta Władysława Sebyły w kontekście wierszy ostatnich Adama Mickiewicza, w: Władysław Sebyła. Lektury, pod redakcją Jianny Kisiel i Elżbiety Wróbel, Katowice 2017, wyd. UŚ, s. 289-302, ISSN 0208-6336, s. 444, j. polski, j. polski.
• Nieznana przeszłość Marii Skłodowskiej-Curie (o chemii i literaturze polskiej w XIX wieku), w: Szkiełko i oko. Humanistyka w dialogu z aktualną fizyką, red. A. Regiewicz, A. Żywiołek, Warszawa 2017, s. 69 - 92, ISBN 978-83-7181-994-0 (DiG), 979-10-9527-27-1 (La Rama)
• Poprzednicy Erasmusa. Dziewiętnastowieczni podróżnicy na uniwersytecie, w: Inny w podróży, t. 1, Literackie świadectwa podróży na przestrzeni wieków, pod red. Oksany Weretiuk i Magdaleny Rabizo-Birek, współpraca Izabela Bierowiec, Matylda Zatorska, Rzeszów 2017, ISBN 978-83-7996-444-4, s. 153-177.
• Darwin i łza Murzyna, Znaki czasu w Melodiach z domu obłąkanych Władysława Syrokomli, w: Po Zgorzelskim. Pytania o przyszłość humanistyki, redakcja M. Łukaszuk, W. Kaczmarek, Lublin 2017, ISBN 978-83-8061-457-4, s. 121 - 147.
• Paweł Hertz. Pochwała dziewiętnastowieczności, „Tematy i konteksty" nr 7 (12), 2017, ISSN 2299-8365, Rzeszów 2017, s. 466 - 484.
• Józef Apolinary Rolle (1829 - 1894) - writer and archivist, w: Crossroads from Rus' to..., edited by R. Dymczyk, N. Morawiec, I. Krywoszeja, Częstochowa-Humań-Poznań 2015, s. 91 - 102.
• Insurekcja jako tekst. Trzy interpretacje (Józef Ignacy Kraszewski - Władysław Stanisław Reymont - Jarosław Marek Rymkiewicz), „Czasy Nowożytne" 2016, tom 29, s. 165 - 174.
• Filozof na prowincji w utworach pisarzy XIX wieku (wybrane zagadnienia), „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza", rok IX (LI) 2016, s. 121 - 144, ISSN 2080-0851.
• Kraszewski wobec postępu cywilizacyjnego w Europie. Na marginesie relacji z podróży, „Pamiętnik Literacki" rocznik CVI (2015), z. 2, ISSN 0031-0514, s. 5 - 25.
• Józef Ignacy Kraszewski jako archiwista, „Archeion", T. CXVI, Warszawa 2015, s. 498-508, ISSN 0066-6041.
• Ukraina Mariana Maciejewskiego, „Roczniki Humanistyczne" Volum 63 (2015), Fasc. 1, Polish literature, s. 97-111, ISSN 0035 - 7707.
• Historia literatury jako prowokacja. Jarosław Marek Rymkiewicz czyta Słowackiego, w: Romantyzm w lustrze postmodernizmu (i odwrotnie), red. W. Hamerski, M. Kuziak, S. Rzepczyński, wyd. IBL Warszawa 2014, 540 978-83-61750-47-5, s. 437 - 464.
• Szlachcic w salonie. "Wieczory" w literaturze XIX i XX wieku wobec romantycznej gawędy, "Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza" Rok VII (XLIX) 2014, s. 261 - 280.

Publikacje - monografie

• Czajkowska, Kraszewski nieubrany. Szkice, seria Studia z literatury XIX i XX wieku, t. III, Częstochowa 2012, s. 179. Rec. Ł. Zabielski, Codzienność (w) XIX-wiecznej powieści. Przypadek Kraszewskiego, „Pamiętnik Literacki" 2015 z. 2, s. 246-249.
• „Poeci uczeni". Nauka i literatura w twórczości romantyków, Częstochowa 2014, ISBN 978-83-7455-423-7, s. 275.

Prowadzone zajęcia: metodologia badań literackich, seminarium magisterskie, seminarium doktoranckie, pogranicza i korespondencje sztuk, komparatystyka literacka, wykłady mistrzowskie, wykłady monograficzne, wybrane problemy literatury i kultury literackiej, warsztaty eseju, semiotyka tekstów kultury, teoria literatury, kultura regionu, analiza i interpretacja utworów literackich.

AK 36a, pok. 409
a.czajkowska@ujd.edu.pl

Obszary badań: historia literatury polskiej XIX wieku, problemy edytorstwa literatury XIX wieku, archiwizacja dokumentów, maryjne aspekty duchowości w literaturze i kulturze, autobiograficzność w literaturze XX wieku
Specyfika badań: literatura ujmowana jako emanacja określonej indywidualnej i zbiorowej świadomości, efekt pewnego stanu umysłu, a także jako wynik splątanych i niejednoznacznych okoliczności biograficznych, historycznoliterackich oraz społecznych i gospodarczych. Idea lektury rozważnej, z poszanowaniem tekstu, a jednocześnie krytycznej, zwłaszcza w odniesieniu do pisarzy o zawikłanej drodze życiowej, przecinającej się z politycznym zaangażowaniem. Poszukiwanie aksjologicznych aspektów dialogu pisarzy XX z twórcami XIX-wiecznymi, zmierzających do ustalenia formacji kulturowej opartej na wspólnocie wartości, realizującej się choćby poprzez wybory tematyczne, mitograficzne czy genologiczne. Badania romantyzmu zmierzają do ukazania epoki jako bliskiej naszej współczesności (poprzez artykulację praktycznych stron osobowości pisarzy i ich twórczości, a także związkom literatury z nauką i odkryciami cywilizacyjnymi), oraz jako ważny punkt odniesienia dla pisarzy dwudziestowiecznych.

Organizacja konferencji naukowych:

• Cykl konferencji maryjnych („Tyś naszą Hetmanką". Jasnogórskie drogi do niepodległości, „Tam Twoje serce, kędy Skarb przebywa". Jasna Góra - skarbiec kultury polskiej i europejskiej) UJD - Jasna Góra (2018, 2019)
• Cykl „Intelektualista na prowincji" (Historyk na prowincji, Filozof na prowincji, Pisarz na prowincji, Artysta na prowincji, Lekarz na prowincji) UJD - Uniwersytet Ostrawski (2013, 2014, 2015, 2016, 2017)
• „Romantyczne repetycje i powroty" UJD (2010)
• „Gdzie piękność, gdzie poezja?..." Zygmuntowi Krasińskiemu w 200. rocznicę urodzin UJD - TLim.AM 2012