Joanna Ławnikowska-Koper

dr hab. w dyscyplinie literaturoznawstwo, prof. UJD

j.lawnikowska-koper@ujd.edu.pl

Konsultacje (pokój ZB 319):

poniedziałek 11:30-12:30,

wtorek 8:15-9:30

Prowadzone zajęcia:

• Historia literatury niemieckojęzycznej,
• Współczesne życie literackie,
• Wstęp do literaturoznawstwa,
• Krajoznawstwo krajów niemieckiego obszaru językowego z elementami historii,
• Tłumaczenia konsekutywne,
• PNJN- Konwersacje

Absolwentka filologii germańskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego, studia częściowe na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie i w Uniwersytecie Wiedeńskim.

Staże badawcze w Uniwersytecie Koblenz-Landau.

1987 stopień magister filologii germańskiej (z wyróżnieniem), Uniwersytet Wrocławski, tytuł pracy magisterskiej: Friedensforschung und weibliches Schreiben in Christa Wolfs Erzählung „Kassandra"

1995 stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, Uniwersytet Opolski; tytuł pracy doktorskiej: Zu Figuren, Themen und Motivik in der Kurzprosa von Gabriele Wohmann

2019 stopień dr hab. w dziedzinie nauk humanistycznych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, postępowanie habilitacyjne w oparciu o monografię Literarisierung der Familie im österreichischen Roman der Gegenwart. Kon/Texte - eine kulturwissenschaftliche Betrachtung

W latach 1987-1988 - asystentura w IFG Uniwersytetu Wrocławskiego, a następnie, 1988-1990, w IFG Uniwersytetu Śląskiego. Od utworzenia w Wyższej Szkole Pedagogicznej Zakładu Filologii Germańskiej w roku 1990 związana z częstochowską germanistyką. Po przekształceniu ZFG w Instytut Filologii Obcych w latach 1995-2004 pełniła funkcję Dyrektora IFO d/s Dydaktyki, a następnie (2005-2008) Kierownika Zakładu Literatury i Kultury Krajów Niemieckiego Obszaru Językowego. Równolegle z pracą na Uczelni w latach 1991-2011 prowadziła zajęcia z przedmiotów literaturoznawczych i PNJN w Nauczycielskim Kolegium Języków Obcych CJE w Częstochowie (nauczyciel dyplomowany).

Zainteresowania badawcze JŁK koncentrują się wokół współczesnej literatury austriackiej, literatury kobiet, dyskursów dotyczących tożsamości, socjologii i antropologii literatury. Osią scalającą te nurty badań jest literacki obraz rodziny, odczytywany z perspektywy socjologii literatury, a także badań nad płcią kulturową i badań nad codziennością ̶ co sprawia, że ogląd staje się interdyscyplinarny, a w ujęciu współczesnego literaturoznawstwa ̶ kulturoznawczy. Taka perspektywa badawcza pozwala na interpretację współczesnych zjawisk historycznoliterackich w myśl wciąż dominującego w humanistyce paradygmatu poststrukturalistycznego, poprzez odwołanie do teorii paradygmatu i „zwrotów badawczych", a konkretnie do zwrotu kulturowego, zwrotu antropologicznego, zwrotu ku rzeczom i zwrotu przestrzennego w badaniach literackich.

Ważnym polem eksploracji naukowej JŁK jest recepcja literatury niemieckiego obszaru językowego w Polsce, i literatury polskiej w Niemczech, Austrii i w Szwajcarii. Badania te są prowadzone są wspólnie z dr hab. Anną Majkiewicz, prof. UJD. Ich wyniki prezentowane są na cyklicznych konferencjach recepcyjne i na łamach czaopisma naukowego Transfer. Reception Studies (czasopismo na liście MNiS, 20 pkt.), współredagowanego przez obie badaczki.
JŁK jest autorem ponad 80 publikacji.

Członkini Stowarzyszenia Germanistów Polskich (SGP), Österreichische Germanistengesellschaft (ÖGG) i Internationele Vereinigung für Germanistik (IVG).

Od roku od roku 1992 posiada uprawnienia tłumacza przysięgłego języka niemieckiego (TP/4928/05).

Działa czynnie na rzecz otoczenia społeczno-kulturalnego, w roku 2015 zainicjowała powstanie i kieruje Towarzystwem Polsko-Niemieckim w Częstochowie, którego celem statutowym jest promocja kultury i języka niemieckiego oraz wspieranie działań edukacyjnych i idei partnerstwa miast.

Najważniejsze publikacje:

Monografie

• Literarisierung der Familie im österreichischen Roman der Gegenwart. Kon/Texte - eine kulturwissenschaftliche Betrachtung. Berlin: Peter Lang Verlag 2018, ss. 344

Książki pod redakcją

1. Antropologia kultury mieszczańskiej. Prace Interdyscyplinarne IX, Wyd. AJD im. S. Podobińskego, Częstochowa 2016, ss.355 (wspólnie z Lucyną Rożek).
2. Literatur, Kultur und Sprache im universitären Dialog, Wyd. AJD im. St. Podobińskiego Częstochowa 2013, s. 340 (wspólnie z Hanną Kaczmarek).
3. Christa Wolfs Œuvre. Rückblich - Einblick - Ausblick, Częstochowa, Wyd. AJD im. St. Podobińskiego, ss. 194.
4. Literarische Koordinaten der Zeiterfahrung, Wrocław, Dresden, Częstochowa, Neiße Verlag, ATUT, Wydawnictwo AJD, ss.285 (wspólnie z Jackiem Rzeszotnikiem).
5. Dziecięce światy w literaturze europejskiej XX wieku. Częstochowa, Wydawnictwo WSP 2005, ss.130,
6. Literaturheft. 18. Jahrhundert. Von der Aufklärung bis zur Weimarer Klassik. Texte/Übungen/Stichworte zu Epochen/ Sachbegriffe zur Literatur. Wybór i opracowanie J. Ławnikowska-Koper, ss.107. Częstochowa, Wydawnictwo WSP 2003.

Artykuły (wybór):
-czasopisma

1. Zum Problem der Selbst- und Fremdpositionierung in Vladimir Vertlibs Roman „Viktor hilft" [w:] Studia Germanica Posnaniensia XL (2019), s. 163-176, DOI: 10.14746/sgp.2019.40.13
2. Kulturowy fenomen „Mexikoplatz" w Wiedniu. Literatura, historia społeczna i polityka, [w:] Orbis Linguarum, red. E. Białek, M. Miodek, J. Radłowska, 47 (2018), s. 359-368.
3. Kulturelle Dimension der Städtepartnerschaften. Eine Betrachtung am Beispiel der Städte Częstochowa und Pforzheim, [w:] Folia Germanica. Acta Universitatis Lodziensis 13 (2017), s. 167-180, DOI: http://dx.doi.org/10.18778/1427-9665.13.14.
4. Barbary Frischmuth (nie)obecność w Polsce. Twórczość pisarki i jej odczytywanie na niemieckojęzycznym i polskim rynku książki, [w:] Transfer. Reception Studies II. Klasyka i literatura „nieoswojona". Przekład i odbiór, red. J. Ławnikowska-Koper, A. Majkiewicz, A. Szyndler, Częstochowa, 2 (2017), s. 213-234, ISSN 2451-3334. DOI: http://dx.doi.org/10.16926/trs.2017.02.11.
5. Erich Hackl wobec kultury pamięci. Opowiadanie „Familie Salzmann. Erzählung aus unserer Mitte",[w:] Irydion. Literatura - Teatr - Kultura (dawniej: Prace Naukowe Akademii im. Jan Długosza w Częstochowie), 1/ III (2017), s. 149-164, ISBN 2391-8608/ zaktualizowana i uzupełniona wersja artykułu w języku niemieckim: J. Ławnikowska-Koper (2016), Erich Hackl erzählt Geschichte. „Familie Salzmann. Erzählung aus unserer Mitte". Zum kritischen Geschichtsbewusstsein in der dokumentarischen Literatur, [w:] Gedächtniskonturen: Memorialer und postmemorialer Diskurs in der deutschsprachigen Literatur, red. Ewa Grzesiuk i Marek Jakubów, Wydawnictwo KUL: Lublin, s. 73-99.
6. Recepcja twórczości Ericha Hackla w krajach niemieckojęzycznych i w Polsce, [w:] Transfer. Reception Studies I. Recepcja literatury niemieckojęzycznej i polskiej w XXI wieku, red. J. Ławnikowska-Koper, Anna Majkiewicz i Anna Szyndler, Wydawnictwo AJD: Częstochowa 2016, s. 131-151.
7. Obst und Rosen: Angelika Reitzers Roman „Wir Erben" im Blickfeld der (kultur)anthropologischen Literaturwissenschaft, [w:] Colloquia Germanica Stetinensia 25 (2016), S. 67-84 , DOI: 10.18276/CGS.2016.25-04.
8. W krainie niepamięci. Cywilizacyjne konteksty recepcji powieści Arno Geigera „Stary król na wygnaniu", [w:] Studia Neofilologiczne: Współczesna recepcja literatury niemieckojęzycznej XX i XXI wieku, red. Joanna Ławnikowska-Koper, Anna Majkiewicz, Anna Szyndler, Częstochowa 11 (2015), s. 49-63, DOI. 10.16926/sn2015.11.03, ISSN 1897-4244.
9. W obronie sprawiedliwości: Eleonora Kalkowska (1883-1937) - między Warszawą a Berlinem, [w:] Roczniki Humanistyczne 63 (2015) 5, s.143-158.
10. Auf den Spuren der ‘Neuen Bürgerlichkeit' in Arno Geigers Roman Alles über Sally, [w:] Colloquia Germanica Stetinensia 23 (2014), s. 53-73.
11. Aspekt genderowy w europejskim nauczaniu literatury. Współczesna proza austriacka - propozycja lektury, [w:] Język - Literatura - Kultura. Konteksty glottodydaktyczne, red. B. Malinowska, Płock, 16 (2011), s. 337-347. (= Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Płocku, t. XVI).
12. Marlene Streeruwitz. Dlaczego pozostaje feministką.... [w:] Zbliżenia Interkulturowe 08 (2010), s. 101-106.
13. Österreichische Literatur angesichts der historischen Identitätsunsicherheit. Eine Skizze, [w:] Colloquia Germanica Stetinensia. Fremd- du Selbstwahrnehmung in Sprache, Literatur du Kultur. Teil 1, red. Ewelina Kamińska, Krzysztof Nerlicki, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 16 (2009), s. 39-59 (=Uniwersytet Szczeciński, Zeszyty Naukowe, t. 477).
14. Das Familienbild in Anna Mitgutschs Roman „Familienfest": Zu Strategien der Fixierung von Wandel und Auflösungserscheinungen im Hinblick auf sozialhistorische Prozesse, [w:] Colloquia Germanica Stetinensia Nr 18, red. Dorota Sośnicka, Szczecin, s. 285-300 (= Uniwersytet Szczeciński, Zeszyty Naukowe, t. 562).

-rozdziały w monografiach

1. Literarische Familien im Fokus des Wertewandels. Zu deutschsprachigen Familien- und Generationenromanen im 21. Jahrhundert. [w:]: Werte und Paradigmen zwischen Wandel und Kontinuität. Literatur- und sprachwissenschaftliche Perspektiven, pod red. A. Rutki i M. Brzozowskiej, Vandenhoeck & Ruprecht Verlage: Göttingen 2019, s. 131-146.
2. Figurationen der Heiligen Familie im Leben und in der Kunst. Rückblicke mit einem Ausblick auf die Romane "Wir Erben" von Angelika Reitzer, "Grundlsee" von Gustav Ernst und "Der Sommer hat lange auf sich warten lassen" von Melitta Breznik. [w:] Imago Dei. Der Schöpfer und seine Schöpfung in der deutschen Literatur- und Kulturgeschichte, red. Małgorzata Dubrowska i Ewa Grzesiuk, Lublin 2018, 161-173.
3. „Dieses Buch gehört meiner Mutter" von Erich Hackl im Spannungsfeld von Heimatliteratur und Bekenntnisdichtung (Mit einem Rekurs auf Peter Handkes „Wunschloses Unglück", [w:] Zwischen Einflussangst und Einflusslust. Zur Auseinandersetzung mit der Tradition in der österreichischen Gegenwartsliteratur, red. Joanna Drynda, Alicja Krauze-Olejniczak, Sławomir Piątek, Praesens: Wien 2017, s. 57-67.
4. Eros und Thanatos. Liebes- und Lebensgeschichte in Erich Hackls „Die Hochzeit von Auschwitz", [w:] Der Liebesroman im 21. Jahrhundert, red. Rafał Pokrywka, Königshausen & Neumann: Würzburg 2017, s. 253-268.
5. Wohin wir gehen. Kulturanthropologische Aspekte im Werk Barbara Frischmuths, [w:] Im Liegen ist der Horizont immer so weit weg. Grenzüberschreitungen bei Barbara Frischmuth, red. Anna Babka/ Peter Clar, Sonderzahl: Wien 2016.
6. Byt urzeczowiony. Obraz codzienności mieszczańskiej w krótkiej prozie Gabriele Wohmann, [w:] Prace Interdyscyplinarne IX, Antropologia kultury mieszczańskiej, red. J. Ławnikowska-Koper/ L. Rożek (post hum), Wydawnictwo AJD: Częstochowa, s. 167-180.
7. Die Institution "Familie" in der österreichischen Prosa nach 1970, [w:] „Stimulus". Literatur, Sprache und Institution, red. Joanna Jabłkowska/ Kalina Kupczyńska/ Stephan Müller, Praesens Verlag: Wien 2016, s. 316-327.
8. Re-Konstruktionen eines galizischen Alltags angesichts des Galizien-Mythos. Zu Martin Pollacks „Nach Galizien" und „Galicja, opowiadać dalej?" von Monika Kozień und Marta Miskowiec, [w:] Reise in die Tiefe der Zeit und des Traums. Re-Lektüren des ostmitteleuropäischen Raumes aus österreichischer, deutscher, polnischer und ukrainischer Sicht, red. Małgorzata Dubrowska, Anna Rutka, Wydawnictwo KUL: Lublin 2015.
9. Familiennarrative aus kulturanthropologischer Sicht [w:] Sprache. Literatur. Erkenntnis, red. Wolfgang Hackl/ Kalina Kupczyńska/ Wolfgang Wiesmüller, Praesens: Wien 2014, s. 116-129.
10. Selbstfindungskontexte in Marlene Streeruwitz' „Der Abend nach dem Begräbnis der besten Freundin" unter Einbeziehung von Christa Wolfs „Nachdenken über Christa T." und Christoph Heins „Der fremde Freund", [w:] Konstrukte und Dekonstruktionen. Aufsätze und Skizzen zur österreichischen Literatur, red. Edward Białek/ Arletta Szmorhun/ Iwan Zymomrya, Neisse Verlag: Dresden-Drohobytsch 2013, s. 403-416, pierwodruk: Auf der Suche nach Humanitas. Festschrift für Prof. dr. Irena Światłowska-Prędota, red. Edward Białek/ Jacek Rzeszotnik/ Edward Tomiczek, Neisse Verlag/ATUT: Dresden, Wrocław 2009, s. 81-91.
11. „Pieśń ponad pył istnienia". Szkic o twórczości Ingeborg Bachmann, [w:] „W literackich konstelacjach". Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Elżbiecie Hurnik, red. Bartosz Małczyński/ Joanna Warońska/ Rafał Włodarczyk, Wyd. AJD im. St. Podobińskiego Częstochowa 2013, s. 61-71.
12. Und was bleibt? Auf den Spuren der Wolf-Debatte in der Chronik „Ein Tag im Jahr.1960-2000", [w:] Christa Wolfs Œuvre. Rückblick - Einblick - Ausblick, red. Joanna Ławnikowska-Koper, Wyd. AJD im. St. Podobińskiego Częstochowa 2013, s. 137-164.

Współredakcje tomów w czasopismach

1. Transfer. Reception Studies II. Klasyka i literatura „nieoswojona". Przekład i odbiór, Wyd. AJD im S. Podobińskiego w Częstochowie 2017 (J. Ławnikowska-Koper, A. Majkiewicz, A. Szyndler).
2. Transfer. Reception Studies I. Recepcja literatury niemieckojęzycznej i polskiej w XXI wieku, Wyd. AJD im. S. Podobińskiego w Częstochowie 2016 (J. Ławnikowska-Koper, A. Majkiewicz, A. Szyndler).
3. Studia Neofilologiczne, t. XI: Współczesna recepcja literatury niemieckojęzycznej XX i XXI wieku, Wyd. AJD im. S. Podobińskiego w Częstochowie 2015 (J. Ławnikowska-Koper, A. Majkiewicz, A. Szyndler).
4. Germanistische Texte IV, Częstochowa, Wyd. AJD im. S. Podobińskiego 2007 (J. Ławnikowska-Koper, A. Szyndler).
5. Germanistische Texte III. Częstochowa, Wyd. WSP 2003 (Kurpanik-Malinowska, J. Ławnikowska-Koper, H. Kaczmarek)
6. Germanistische Texte II. Częstochowa, Wyd. WSP 2000 (G. Kurpanik-Malinowska, J. Ławnikowska-Koper, S. Podobiński).